ما در سیاست جامعه بی‌رویا شده‌ایم
تاریخ انتشار: ۱۴ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۴۷۳۵۶۰
«هنر خطابه» از سوی سیاستمداران به کار گرفته می‌شود تا یک فضای اجتماعی جدید ساخته شود و افراد در آن بتوانند تجربه‌ها، انسانیت و روابط جدیدی را با عالم و آدم برقرار کنند. وقتی «هنر خطابه سیاسی» فرو می‌افتد، یعنی جامعه خیال و رویایی برای ساختن ندارد. ما امروز ریطوریقای سیاسی نداریم. ما در سیاست، جامعه بی‌رویا شده‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گروه اندیشه:
وقتی از «ظرفیت‌های زیباشناسانه سیاست» برای برون‌رفت از مسائل جامعه سخن به میان می‌آید، قبل از هر چیز باید به رابطه «سیاست» و «هنر» پرداخت. معمولا چنین برداشت می‌شود که سیاستمداران از هنر و زیبایی‌شناسی استفاده ابزاری دارند و هنر را به مثابه رسانه که وظیفه‌اش، انتقال یک پیام و بزک کردن آن است، به کار می‌گیرند. در این نوع تلقی، معمولا هم هنرمند و هم سیاستمدار به فریبکاری متهم می‌شوند.
از طرف دیگر، برخی بر این باورند که میان «سیاست» و «هنر» دوگانگی و افتراق وجود دارد؛ یعنی سیاستمدارن اوصاف و ویژگی‌هایی دارند که اساسا با اوصاف هنرمندان در تعارض است. این در حالی است که سیاست در یک نگاه عمیق‌تر، ذاتا امر هنری و شاعرانه است البته این به معنای تعریف یا تحسینی از سیاست نیست بلکه توجه به یک ویژگی از سیاست است که اگر نادیده گرفته شود، اساسا «امر سیاسی» محقق نمی‌شود.
*چطور می‌توان میان «سیاست» و «هنر» پیوند برقرار کرد؟
«ریطوریقا» یا به تعبیری «فن خطابه» یا «خطابه سیاسی» می‌تواند آغازگر خوبی برای رابطه سیاست و هنر باشد. یکی از مهمترین کارهایی که سیاستمداران انجام می‌دهند، خطابه و سخنرانی است، همیشه در هر جامعه‌ای مناسبت‌هایی تعیین می‌شود تا سیاستمدارن سخنرانی کنند، سالانه یکبار، بالاترین مقام‌های کشورها، در سازمان ملل جمع می‌شوند و هر کدام خطابه‌ای را ایراد می‌کنند.
*سیاستمداران چطور از «هنر خطابه» بهره می‌گیرند؟
واقعیت این است که «خطابه» با الگوی ارائه یک سخن علمی متفاوت است. اگر سیاستمداری مقاله‌ای را در برابر خود قرار دهد و با استناد به آن بحث خود را ارائه کند، کاری سیاسی انجام نداده است او باید دقیقا همان توانایی‌هایی را داشته باشد که ما به «خطیب» نسبت می‌دهیم؛ به تعبیری، زیبا سخن بگوید و از مهارت‌های کلامی برخوردار باشد.
بنابراین «خطابه» مهارتی معطوف به حقیقت نیست و بیشتر اقناع‌گری است. این نگاه به خطابه (قراردادن خطابه در برابر علم) ریشه کهن و طولانی دارد و هنوز هم در بسیاری از محافل علمی حاکم است و خطابه را یک سخن علمی نمی‌دانند.
در دولت شهرهای یونان باستان، «ریطوریقا» کاری بود که سیاست‌ورزان یونانی، در دولت شهرهای یونانی انجام می‌دادند؛ جایی که ما آن را به عنوان اولین دموکراسی‌ها می‌شناسیم. بزرگان شهر، در جایی گرد می‌آمدند و سیاست‌ورزان به ایراد خطابه می‌پرداختند و بر اساس پذیرشی که از جامعه می‌گرفتند، یک حرف به کرسی می‌نشست؛ همان کاری که این روزها در مجالس سیاسی مرسوم است.
اولین نوشتارهایی که در یونان باستان در باب فکر و فلسفه داریم «ریطوریقا» است. اما سقراط، افلاطون و ارسطو در مقابل این نگرش موضع گرفتند؛ چرا که معتقد بودند خطابه نمی‌تواند «زبان علم و حقیقت» باشد و به جای آن بعدها «منطق ارسطویی» یا به عبارتی «برهان» مطرح شد. به باور ارسطو، راه حقیقت «برهان» و راه اقناع «ریطوریقا» است و این یک دعوای سیاسی جدی بین آنان بود.
بعدها که این تلقی به نظام‌های دانش کلاسیک رسید، تنها مجرای علم و حقیقت «برهان» شناخته شد و «خطابه» چندان جدی گرفته نشد. هر چند که این دیدگاه منفی نسبت به خطابه در دستگاه‌های علمی اشاعه پیدا کرد اما جایگاه‌های خاص خطابه در زندگی بشر، محفوظ ماند و در مدرن‌ترین کشورها همچنان خطابه جایگاه خود را دارد؛ سیاست، دین، حقوق، تعلیم و تربیت و... از جمله این مکان‌ها هستند و به نظر می‌رسد علیرغم اینکه جایگاه خطابه به لحاظ «نظری» تخفیف پیدا کرد اما به لحاظ «عملی و عینی» جایگاه خود را حفظ کرده است.
در اوایل قرن بیستم که تصویر ایده‌آلیستی از علم از دست رفت، فیلسوفان مدرن کوشیدند تا دوباره خطابه را بازیابی کنند، به زعم آنان، خطابه هم می‌تواند حقیقت‌یاب باشد اما در حوزه‌های خاص خودش و سیاست چنین قلمرویی است. اما چرا سیاست جایگاه ریطوریقا است؟
*بی‌توجهی به «فن خطابه» از سوی سیاستمداران چه پیامدهایی دارد؟
در سیاست، ما به دنبال کشف چیزی نیستیم و سیاست‌ورز همچون اهل علم، چیزی را کشف نمی‌کند. کار سیاست‌ورز «ساختن» و «ایجاد کردن» است، سیاست‌ورزی که نتواند خود را به «یک صدای جمعی» بدل کند، کار سیاسی را انجام نداده است. وقتی می‌گوییم «می‌سازیم» و «می‌آفرینیم» یعنی کاری هنری انجام می‌دهیم. برای اینکه بتوانیم کاری جمعی انجام دهیم، چیزی بیش از «دانستن» نیاز داریم ما باید «مشارکت» و «کنشگری» کنیم و در این امر تا جایی پیش رویم که جانمان را نیز فدا کنیم.
در کمپین‌های سیاسی وقتی 50 هزار نفر در سالنی بزرگ جمع می‌شوند، همان گرد هم آمدن، شعار واحد دادن، سرود خواندن، استفاده از رنگ‌ها، به آنها هویت جمعی واحد می‌دهد که آنان را برای ساختن آماده می‌کند. آنان یک نمایش و کارنوال بزرگ را پیش چشم ما می‌گذارند و به همین خاطر کار آنان یک عمل هنری است.
ریطوریقای سیاسی در واقع از این جهت به کار گرفته می‌شود تا همدلی و مشارکت برای ساختن یک اثر هنری بزرگ را برانگیزاند. برای ساختن یک فضای اجتماعی جدید که افراد در آن بتوانند تجربه‌ها، انسانیت و روابط جدیدی را با عالم و آدم برقرار کنند.
ریطوریقا در واقع آمیختن «سخن» به «خیال» است. سیاست‌ورزان یک وضع، ایده و مفاهیم خیالی را برای جامعه ایجاد می‌کنند و هدف آنان از این امر تشویق کردن جامعه برای ساختن است. وقتی ریطوریقای سیاسی فرو می‌افتد، یعنی جامعه خیال و رویایی برای ساختن ندارد. ما امروز ریطوریقای سیاسی نداریم. ما در سیاست «جامعه بی‌رویا» شده‌ایم. سیاست‌ورزان نتوانسته‌اند برای آن آرمان بزرگی که قصد ساختنش را دارند، در مردم شوق ایجاد کنند. انقلاب اسلامی ما مبتنی بر ریطوریقای سیاسی بود؛ مفاهیمی همچون «اسلام مستضعفین» و «جامعه بی‌طبقه» از جمله مفاهیمی بودند که در جامعه انگیزه و شوق و آرمان ایجاد کردند.
اما امروزه، هیچ کدام از احزاب ما ریطوریقای سیاسی ارائه نمی‌دهند، خیال، رویا و آرمانی را برای ما ایجاد نمی‌کنند، ما در عرصه سیاست بی‌رویا هستیم. اینجا است که باید اذعان کرد که ریطوریقا چقدر در سیاست اهمیت دارد و این امر هیچ ربطی به فریفتن، چرب زبانی و امثالهم ندارد و چیزی است که ما برای «ساختن» و «ایجاد کردن» لازمش داریم و سیاستمداران بزرگ آنهایی هستند که بتوانند شاعران بزرگی باشند و بتوانند ساختن اجتماعی بزرگ را رقم بزنند.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۴۷۳۵۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزیر کار: جامعه کار و تولید مخاطب اصلی شعار سال
به گزارش خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما، سید صولت مرتضوی امروز در مراسم اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به واحد‌های برتر که با حضور مدیران عامل کارخانه‌ها، فعالان اقتصادی و جمعی از کارگران و کارآفرینان استان تهران برگزار شد، افزود: امسال روز کارگر و معلم با هم عجین شده‌اند، باید بگویم هم کارگران معلم هستند و هم معلم‌ها کارگر. معلم در کسوت تعلیم و تربیت است و کارگر علاوه بر این کسوت‌ها در بخش تولید و رونق نیز فعال است. وی گفت: موضوع کار و تولید یکی از مولفه‌های بزرگ در تکریم بشریت است. در احکام و آموزه‌های دینی ما به این موضوع اشاره شده آن گوهر گران‌بهایی که جایگاه انسان را رفعت می‌بخشد، سعی، تلاش و کوشش است. وزیر کار افزود: مقام معظم رهبری امسال به منظور ایجاد استقلال، شعار سال را جهش تولید با مشارکت مردم انتخاب کردند. گرچه مخاطب شعار ایشان آحاد مختلف جامعه مانند مدیران، فرهنگیان و کارفرمایان هستند، اما مخاطب اصلی، جامعه کار و تولید است. مرتضوی تاکید کرد: کشورهایی که به استقلال برسند در تمام مولفه‌های حاکم و رایج بر مدیریت کلان جهان اثرگذار هستند. بعضی از کشورها دارای استقلال سیاسی و برخی دارای وابستگی سیاسی هستند. برخی‌ها استقلال اقتصادی و برخی وابستگی اقتصادی دارند. وزیر رفاه گفت: اثرگذاری استقلال سیاسی برای هر قومی زمانی در جهان موثرتر خواهد بود که توام با استقلال اقتصادی باشد. در دهه گذشته رهبر انقلاب به موضوع استقلال اقتصادی به مبحث رشد و جهش تولید و اقتصاد مقاومتی پرداخته‌اند. امسال نیز بر جهش تولید نیز تاکید کردند و در ملاقاتی که به مناسبت روز کارگر با ایشان داشتیم فرمودند که جهش از رشد متفاوت است. جهش یعنی چند گام بلند برداشتن و سیر صعودی سپری کردن. وی افزود: ما در اجرای فرمان رهبر انقلاب باید به این موضوع توجه کنیم. اکنون استقلال سیاسی کشور ما در کره زمین زبانزد است. استقلال فرهنگی ما بی‌نظیر است و در حوزه استقلال اقتصادی هم گام‌های بلندی برداشته‌ایم، زیرا این کشور ۴۰ سال با تحریم‌ها مواجه بوده است. اما اکنون در بخش‌های مختلف حوزه نرم‌افزار و سخت افزار ما پیشرفت‌های بسیار وسیعی را داشته‌ایم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: البته این پیشرفت‌ها کفایت نمی‌کند و باید هر روز بهتر از روز گذشته باشیم.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است